کاربرد ریزاستخراج مایع- مایع پخشی و ریزاستخراج فاز مایع با فیبر توخالی برای پیش تغلیظ و اندازه گیری برخی داروهای مخدر توسط کروماتوگرافی مایع- آشکارساز آرایه ی دیودی

مصرف عمده مخدرها در پزشکی، به منظور کاهش دردهای مزمن و شدید پس از عمل جراحی و یا در بیماران سرطانی می باشد. تعیین مقادیر داروهای مخدر در نمونه های بیولوژیکی از نظر پزشکی اهمیت فراوانی دارد. در این پروژه تحقیقاتی از تکنیک ریز استخراج مایع- مایع پخشی و ریز استخراج فاز مایع با فیبر تو خالی به همراه سیستم کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالابا آشکارساز آرایه دیودی برای استخراج واندازه گیری همزمان سه داروی مخدر (آلفنتانیل، فنتانیل و سوفنتانیل) از نمونه های بیولوژیکی استفاده شد. استخراج با روش ریز استخراج مایع- مایع پخشی، توسط افزایش 2000 میکرولیتر محلول پخشی با نسبت 1838 میکرولیتر متانول به 162 میکرولیتر حلال استخراج کننده (کلروفرم)، به 5 میلی لیتر محلول نمونه آبی توسط یک سرنگ 5/2 میلی لیتری گازبندی شده انجام گرفت. پس ازسانتریفوژ با سرعت 3500 دور بر دقیقه به مدت 5 دقیقه، فاز آلی ته نشین شده به طور کامل توسط یک سرنگ 100 میکرولیتری به درون یک لوله شیشه ای کوچک دیگر با انتهای مخروطی شکل منتقل گردید و با جریان ملایمی از گاز نیتروژن تبخیر شد. سپس 5/12 میکرولیتر از مخلوط استونیتریل- آب با نسبت حجمی 50:50 به باقیمانده موجود در لوله اضافه و 11 میکرولیتر از آن به سیستم کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا تزریق گردید. پارامترهای موثر بر ریز استخراج مایع- مایع پخشی شامل نوع حلال استخراج کننده و پاشنده, حجم حلال استخراج کننده و پاشنده, غلظت سدیم هیدروکسید در محلول نمونه و مقدار افزایش نمک مورد مطالعه قرار گرفتند. بهترین راندمان استخراج با حلال استخراج کننده کلروفرم, حلال پاشنده متانول، حجم حلال استخراجی 162 میکرولیتر، حجم حلال پاشنده 1838 میکرولیتر، سدیم هیدروکسید با غلظت 05/0 مولار و بدون افزایش نمک در نمونه آبی بدست آمد. در این روش درصد انحراف استاندارد نسبی در یک روز بین 2/1 تا 0/3 و بین روزها 2/14 تا 9/15 درصد و حدتشخیص بین 4/0 تا 9/1 میکروگرم بر لیتر بدست آمد. فاکتور غنی سازی و مربع ضریب همبستگی برای ترکیبات به ترتیب در محدوده 275-325 و 9980/0-9984/0 قرار دارد. در نهایت از این روش برای آنالیز نمونه های حقیقی پلاسما و ادرار انسان استفاده شد. برای استخراج با روش ریز استخراج فاز مایع با فیبر توخالی، ابتدا فاز آلی در منافذ فیبر متخلخل پلی پروپیلنی به طول 5/3 سانتی متر به حالت اشباع در آمده، درحالی که حجم داخلی فیبر توخالی توسط محلول سولفوریک اسید به عنوان محلول پذیرنده پرشده بود. فیبر به داخل 5 میلی لیتر از نمونه ی آبی با ph قلیایی غوطه ور شده و آنالیت ها به داخل فاز پذیرنده استخراج گردیدند. پارامترهای موثر بر استخراج سه فازی شامل نوع حلال آلی, غلظت سدیم هیدروکسید در محلول نمونه، غلظت سولفوریک اسید در محلول پذیرنده، مقدار افزایش نمک، سرعت همزدن محلول نمونه، دمای استخراج و زمان استخراج مورد مطالعه قرار گرفتند. بهترین راندمان استخراج با حلال ایزوآمیل بنزوات, غلظت 5/0 مولار هیدروکسید سدیم در محلول نمونه, غلظت 05/0 مولار از سولفوریک اسید به عنوان فاز پذیرنده، سرعت همزدن 1200 دور در دقیقه, مدت زمان استخراج 20 دقیقه در دمای 45 درجه سانتیگراد و بدون افزایش نمک به محلول نمونه بدست آمد. در این روش درصد انحراف استاندارد نسبی در یک روز بین 0/2 تا 1/4 درصد و بین روزها 3/3 تا 1/10 درصد و حدتشخیص در محدوده 1/1 تا 3/2 میکروگرم بر لیتر بدست آمد. فاکتور غنی سازی و مربع ضریب همبستگی برای ترکیبات به ترتیب در محدوده 190-237 و 9971/0-9981/0 قرار دارد. در نهایت از این روش برای آنالیز نمونه های حقیقی پلاسما و ادرار انسان استفاده شد.